üst geçiş: Yıldızların meridyenden en büyük yükseklikteki geçişi
üst kavuşum: İç gezegenlerin; Yer-Güneş-Gezegen olmak üzere, bir doğrultuya gelmeleri.
üstnova: bkz. Süpernova
V
van Ailen kuşakları: Yer’ın manyetik alanının Güneş tarafından fırlatılan yüklü parçacıkları ve kozmik parçacıkları yakalaması ile meydana gelen ışınım kuşağı
Y
yansıtmalı teleskop : bkz Aynalı teleskop
yapay uydu: İnsanlar tarafından yapılarak bir gök cismi çevresinde yörüngeye oturtulan cisim.
yeniay: bkz. Hilâl
yer benzeri gezegen: Dış yapıları, büyüklük ve kütleleri Yer’e benzeyen gezegenlerden (Merkür, Venüs, Mars) her biri.
yıl: Güneş’in görünen yıllık hareketinde seçilen herhangi bir noktaya göre art arda iki geçişi arasındaki zaman.
yıldız günü: Bir yıldızın meridyenden art arda iki geçişi arasındaki zaman süresi(86164 sn).
yıldız katoloğu: Yıldızları herhangi bir sırada düzenleyip, onlara ilişkin değerler veren, cetvelleri toplayan kitap.
yıldız kümesi: Uzayda bir araya gelmiş yıldız topluluğu.
yıldızlararası madde: Yıldızlar arasındaki uzaya dağılmış olan gaz, toz gibi maddelerin bütünü.
yıldız zamanı: Güneş yerine ilkbahar noktasına bağlı olan zaman. Burada birim: Bir yıldız günüdür.
yörünge: Bir gökcisminin hareketi boyunca uzayda çizdiği yol.
yörünge düzlemi: Yörüngenin; daire, elips, parabol/hiperbol gibi bir düzlem çizgisi olması hâlinde belirttiği düzlem.
yükseklik: Bir yıldızın veya bir gök cisminin, ufuk düzleminden yukarı doğru açısal uzaklığı
Z
zaman: Akıp giden olayların tekrar eden gök olaylarına göre sıralanmasından doğan bir kavram. Güneş ve yıldızların meridyene (öğlene) göre açısal uzaklığına (saat açısına) karşılık bir ölçü.
zenit uzaklığı: bkz. Baş ucu uzaklığı Gök yüzünde bir noktanın baş ucu noktasına açısal uzaklığı.
zodyak: Burçlar kuşağı. Gök küresinde, ekliptiğin (tutulumun) geçtiği ve üzerinde oniki burcun eşit aralıklarla dağıldığı kuşak.
zodyak ışığı: Burçlar ışığı. Burçlar kuşağı boyunca uzanan yaygın ışık şeridi.
ziç (ziyç): islâm astronomlarının hazırladığı astronomi bilgileriyle beraber gözlem çizelgelerini içeren almanak türü kitap.
üst kavuşum: İç gezegenlerin; Yer-Güneş-Gezegen olmak üzere, bir doğrultuya gelmeleri.
üstnova: bkz. Süpernova
V
van Ailen kuşakları: Yer’ın manyetik alanının Güneş tarafından fırlatılan yüklü parçacıkları ve kozmik parçacıkları yakalaması ile meydana gelen ışınım kuşağı
Y
yansıtmalı teleskop : bkz Aynalı teleskop
yapay uydu: İnsanlar tarafından yapılarak bir gök cismi çevresinde yörüngeye oturtulan cisim.
yeniay: bkz. Hilâl
yer benzeri gezegen: Dış yapıları, büyüklük ve kütleleri Yer’e benzeyen gezegenlerden (Merkür, Venüs, Mars) her biri.
yıl: Güneş’in görünen yıllık hareketinde seçilen herhangi bir noktaya göre art arda iki geçişi arasındaki zaman.
yıldız günü: Bir yıldızın meridyenden art arda iki geçişi arasındaki zaman süresi(86164 sn).
yıldız katoloğu: Yıldızları herhangi bir sırada düzenleyip, onlara ilişkin değerler veren, cetvelleri toplayan kitap.
yıldız kümesi: Uzayda bir araya gelmiş yıldız topluluğu.
yıldızlararası madde: Yıldızlar arasındaki uzaya dağılmış olan gaz, toz gibi maddelerin bütünü.
yıldız zamanı: Güneş yerine ilkbahar noktasına bağlı olan zaman. Burada birim: Bir yıldız günüdür.
yörünge: Bir gökcisminin hareketi boyunca uzayda çizdiği yol.
yörünge düzlemi: Yörüngenin; daire, elips, parabol/hiperbol gibi bir düzlem çizgisi olması hâlinde belirttiği düzlem.
yükseklik: Bir yıldızın veya bir gök cisminin, ufuk düzleminden yukarı doğru açısal uzaklığı
Z
zaman: Akıp giden olayların tekrar eden gök olaylarına göre sıralanmasından doğan bir kavram. Güneş ve yıldızların meridyene (öğlene) göre açısal uzaklığına (saat açısına) karşılık bir ölçü.
zenit uzaklığı: bkz. Baş ucu uzaklığı Gök yüzünde bir noktanın baş ucu noktasına açısal uzaklığı.
zodyak: Burçlar kuşağı. Gök küresinde, ekliptiğin (tutulumun) geçtiği ve üzerinde oniki burcun eşit aralıklarla dağıldığı kuşak.
zodyak ışığı: Burçlar ışığı. Burçlar kuşağı boyunca uzanan yaygın ışık şeridi.
ziç (ziyç): islâm astronomlarının hazırladığı astronomi bilgileriyle beraber gözlem çizelgelerini içeren almanak türü kitap.
