Ö
öğlen çemberi: (Meridyen) Bir gözlemcinin baş ucundan, göğün güney ve kuzey kutuplarından geçen büyük çember.
öz hareket: Bir yıldızın gök yüzünde bir yılda yaptığı açısal yer değiştirme.
P
parlaklık: Bir ışık kaynağının verdiği ışığın, alıcı (göz, fotoğraf plağı) üzerinde yaptığı etki.
parsek: Yer-Güneş uzaklığını bir açı saniyelik açıyla dik gören uzaklık. Paralaksı bir yay saniyesi (açı saniyesi) olan bir yıldızın uzaklığı. 1 pc=3.26 l.y.=206265 GB=3.08×1016m.
plazma: Atomları kısmen veya tamamen iyonlaşmış, yüksek basınçla sıkıştırılmış gaz.
Pulsar (Atarca): Yaptığı radyo ışınımı yeğinliğinde yürek atışına benzer değişimler görülen radyo kaynaklarına verilen ad. Atış dönemleri milisaniye mertebesindedir ve çok kararlıdırlar.
R
radyo ışınımı: Dalgaboyu 1 cm’den büyük elektromanyetik dalgalar.
radyal hız: Dikine hız; Herhangi bir gök cisminin uzay hızının, ya da bir çift yıldızın dolanma hızının bakış doğrultusundaki bileşeni. Bu hız diğer bir anlamda bize yaklaşma ya da bizden uzaklaşma hızıdır.
radyoaktiflik: Kararsız bazı atom çerirdeklerinin ışınım yaparak bozunması. Bu bozunma sonunda alfa parçacıkları (helyum çekirdekleri), beta ışınları (elektron ışınları), gamma ışınları (kısa dalgaboylu ışınlar) yayılır.
radyo teleskop: Gökcisimlerinin yaydığı radyo ışınımını gözlemek amacıyla geliştirilen teleskop.
rektasansiyon: bkz. sağ açıklık.
renk: Işık dalgalarının gözde (veya başka alıcıda) dalgaboyuna (veya frekansına) bağlı olarak oluşturduğu duyum. Bir yıldızın rengi sıcaklığının bir fonksiyonudur.
renk artığı: Yıldızın görünür rengi ile gerçek rengi arasındaki fark. Yıldızın mavi ışığı yıldızlararası madde tarafından daha çok soğrulduğu için daha soğuk ve daha kırmızımsı görünür.
radyo galaksi: Güçlü manyetik alanları nedeniyle çok fazla radyo ışınımı yayan galaksiler. Optik bölgede görünen galaksinin iki yanında simetrik iki radyo kaynağı olarak gözlenirler.
renk ölçeği: Bir yıldızın iki farklı dalgaboyunda ölçülen parlaklıklarının farkı. Bu fark yıldızın renginin ve sıcaklığının ölçüsüdür.
renk sapıncı: (Renk aberasyonu) Bir merceğin odak noktasının gelen ışığın rengine bağlı olması nedeniyle görüntünün renkli halkalar biçiminde görülmesi.
öğlen çemberi: (Meridyen) Bir gözlemcinin baş ucundan, göğün güney ve kuzey kutuplarından geçen büyük çember.
öz hareket: Bir yıldızın gök yüzünde bir yılda yaptığı açısal yer değiştirme.
P
parlaklık: Bir ışık kaynağının verdiği ışığın, alıcı (göz, fotoğraf plağı) üzerinde yaptığı etki.
parsek: Yer-Güneş uzaklığını bir açı saniyelik açıyla dik gören uzaklık. Paralaksı bir yay saniyesi (açı saniyesi) olan bir yıldızın uzaklığı. 1 pc=3.26 l.y.=206265 GB=3.08×1016m.
plazma: Atomları kısmen veya tamamen iyonlaşmış, yüksek basınçla sıkıştırılmış gaz.
Pulsar (Atarca): Yaptığı radyo ışınımı yeğinliğinde yürek atışına benzer değişimler görülen radyo kaynaklarına verilen ad. Atış dönemleri milisaniye mertebesindedir ve çok kararlıdırlar.
R
radyo ışınımı: Dalgaboyu 1 cm’den büyük elektromanyetik dalgalar.
radyal hız: Dikine hız; Herhangi bir gök cisminin uzay hızının, ya da bir çift yıldızın dolanma hızının bakış doğrultusundaki bileşeni. Bu hız diğer bir anlamda bize yaklaşma ya da bizden uzaklaşma hızıdır.
radyoaktiflik: Kararsız bazı atom çerirdeklerinin ışınım yaparak bozunması. Bu bozunma sonunda alfa parçacıkları (helyum çekirdekleri), beta ışınları (elektron ışınları), gamma ışınları (kısa dalgaboylu ışınlar) yayılır.
radyo teleskop: Gökcisimlerinin yaydığı radyo ışınımını gözlemek amacıyla geliştirilen teleskop.
rektasansiyon: bkz. sağ açıklık.
renk: Işık dalgalarının gözde (veya başka alıcıda) dalgaboyuna (veya frekansına) bağlı olarak oluşturduğu duyum. Bir yıldızın rengi sıcaklığının bir fonksiyonudur.
renk artığı: Yıldızın görünür rengi ile gerçek rengi arasındaki fark. Yıldızın mavi ışığı yıldızlararası madde tarafından daha çok soğrulduğu için daha soğuk ve daha kırmızımsı görünür.
radyo galaksi: Güçlü manyetik alanları nedeniyle çok fazla radyo ışınımı yayan galaksiler. Optik bölgede görünen galaksinin iki yanında simetrik iki radyo kaynağı olarak gözlenirler.
renk ölçeği: Bir yıldızın iki farklı dalgaboyunda ölçülen parlaklıklarının farkı. Bu fark yıldızın renginin ve sıcaklığının ölçüsüdür.
renk sapıncı: (Renk aberasyonu) Bir merceğin odak noktasının gelen ışığın rengine bağlı olması nedeniyle görüntünün renkli halkalar biçiminde görülmesi.
