·St. Maria im Kapitol
·Köln deki bu kilise ren mimarlık okulu olarak bilinen ekolun baş yapıtıdır. Yapı Romanık devirde şehrin güney Doğu köşesinde Trias Kapitol tapınağının temelleri üzerine kurulmuştur. Köln Şehrinin ilk büyük yonca yapraklı plan şemasına sahip kilisesidir.
·8.yy ın basında Karl Martell in analığı Plektrudis burada bir kadın meclisi kurdurmuştur. Baş piskopos bruno (954-965) benedikt mezhebinin manastırı olarak bu yapıyı reforme ettirmiş sonra 12.yy da burası önemli bir kadın vakfı olmuştur. 1802 de yapı mahalle kilisesine dönüştürülmesine rağmen burada Köln kentinin yegane avlulu kilisesi olarak kalmıştır. Bugünkü kilise 11. Yy da aslına uygun biçimde yaptırılmıştır.
·Otton sarayının baş rahibesi ida yapının inşaatını başlatmış ve 1049 yılında papa 9. Leo büyük atları törenle yerine koymuştur. Baş rahip ida nın ölümünden beş yıl sonra (1065) baş piskopos Anno Kiliseyi kutsayarak ibadete açmıştır. Daha sonra k değişikliklere ve savaş tahribatına rağmen yapı orta çağ kilisesinin en olgun yapılarından biri olarak varlığını korumuştur.
·12. Ve 13. Yy basında pencere kısımları değiştirilmiş ve merkez karesi tonoz vari bir kubbe ile örtülmüştür St. Maria İm Kapitol un plan şemasını hemen hemen aynı yıllarda yapılan St. Aposten, Gross St. Martin, Roermond Neuss yapıları örnek olur. Yapının krıptası koro bölümünün altında bulunur ve spayer kadetralının krıptası ile karşılaştırıldığında alman yanın en büyüğü olduğu görülür. 2. Dünya savasında agır şekilde tahrip olan bu yapıda en çok dikkati çeken husus o ana kadar ulaşılamamış mükemmel nitelikteki planıdır. Planın özelliği 3 sahınlı naos u sonuçlandırılan ve yonca yapraklı koro binası olarak nitelendirilen kısımdır.
·Bu düzenlemede yapının sadece doğusunda tek bir apsis yer almaz aksine kuzeyde ve güneyde çapraz sahının kollarında ve yarım yuvarlak apsiste dekorlar tekrarlanır.( burada merkezi anlayış şeması vardır.) Böylece planda yonca yaprağına benzer bir şema elde edilir. Yarım yuvarlak bu 3 apsis ortak dehliz ile bir birine bağlanmıştır. Bu uygulamada merkez kares ile bütünleşen merkezi bir kompozisyon ortaya çıkarmıştır. Dehlizler aynı zamanda yan sahınların ileri doğru ana apsis e kadar uzanmasını sağlarlar bu planda çapraz sahın koronun bir bölümü olarak gelişmiş ve apsis in bir unsuru haline gelmiştir.
·Bazı araştırmacılar birbirine bağlanmış bu 3 yonca yaprağı formunun varlığını roma mezar yapılarının bir devamı olarak görürken bir kısmı da betlehemde ki kutlu doğum kilisesinin örneğine dayandırır. Delil olarak ta kutsal topraklara yapılan haç ve haçlı seferleri ile bu plan şemasının görülüp avrupaya getirildiği savunulur. Merkez karesi daha sonra ren bölgesinde sıkça görülecek olan tonoz vari kubbe ile örtülüdür. Asıl ibadet alanı yani naos 3 sahınlı ve Bazilikal şemaya sahip olur orta sahın düz bir tavan la kapatılmış olmalıydı. Bugün mevcut olan tonoz örtü geç romanik devirde yapılmıştır.
·Yapının kup başlıklı sütun formları hildesheim St. Michael kilisesiyle karsılaştırılabilir nitelikte kübik ve sert düzenlenmiş olup sadece koro kısmında kullanılmıştır. St. Maria im Kapitol un bati bölümü yani (Westwerk) erken bir yapı örneği olup kare seklinde avlu ile ileri taşınmış ve cephenin köşelerine birer kule yerleştirilmiştir. Yapı bu özelliği ile aynı yerde ki St. Pantaleon kilisesini hatırlatır. Merkez karesinden mahrum olan westwerk ise yapı üzerinde boydan boya kırma çatı altına alınmıştır ancak çatıya alınan westwerk varlığının tüm özelliğini burada korur. Baş rahibe idanın kız kardeşi Tiefanon un essen şehrine yaptırdığı yapı ile benzer olacak sakilde burada da tıpkı Büyük Karl ın aachen saray şapelinde bulunan empore katı aynen kopya edilip tekrarlanmıştır sade duvar düzenlemeleri savaş tahribatına rağmen koro kısmında hala varlığını korumaktadır. Arsa nın meyilli olması nedeniyle doğuda ki koro kısmı bir bodrum kat üzerine inşa edilmiştir bu kısmın duvarları dışarıdan kör kemer dizileri ile şekillendirilmiştir benzer uygulama apsislerin diş yüzeyinde yarım sütünceler ve plastırlarla birlikte tekrarlanır.
·Plan itibari ile serbest büyük mekanın etrafında ki birimlerle kaynaştırılması yapının en karakteristik özelliğidir.
·Yapının diğer önemli özelliği ise çok erken devir de koro önündeki dolana galerilerine sahip olmasıdır.
·Fransa’nın Tourese St. Martin kilisesinden alındığı farz edilen bu uygulama daha sonra alman yada ki Hildesheim Godeaart kilisesi ile birlikte yeniden görülür.
·Köln deki bu kilise ren mimarlık okulu olarak bilinen ekolun baş yapıtıdır. Yapı Romanık devirde şehrin güney Doğu köşesinde Trias Kapitol tapınağının temelleri üzerine kurulmuştur. Köln Şehrinin ilk büyük yonca yapraklı plan şemasına sahip kilisesidir.
·8.yy ın basında Karl Martell in analığı Plektrudis burada bir kadın meclisi kurdurmuştur. Baş piskopos bruno (954-965) benedikt mezhebinin manastırı olarak bu yapıyı reforme ettirmiş sonra 12.yy da burası önemli bir kadın vakfı olmuştur. 1802 de yapı mahalle kilisesine dönüştürülmesine rağmen burada Köln kentinin yegane avlulu kilisesi olarak kalmıştır. Bugünkü kilise 11. Yy da aslına uygun biçimde yaptırılmıştır.
·Otton sarayının baş rahibesi ida yapının inşaatını başlatmış ve 1049 yılında papa 9. Leo büyük atları törenle yerine koymuştur. Baş rahip ida nın ölümünden beş yıl sonra (1065) baş piskopos Anno Kiliseyi kutsayarak ibadete açmıştır. Daha sonra k değişikliklere ve savaş tahribatına rağmen yapı orta çağ kilisesinin en olgun yapılarından biri olarak varlığını korumuştur.
·12. Ve 13. Yy basında pencere kısımları değiştirilmiş ve merkez karesi tonoz vari bir kubbe ile örtülmüştür St. Maria İm Kapitol un plan şemasını hemen hemen aynı yıllarda yapılan St. Aposten, Gross St. Martin, Roermond Neuss yapıları örnek olur. Yapının krıptası koro bölümünün altında bulunur ve spayer kadetralının krıptası ile karşılaştırıldığında alman yanın en büyüğü olduğu görülür. 2. Dünya savasında agır şekilde tahrip olan bu yapıda en çok dikkati çeken husus o ana kadar ulaşılamamış mükemmel nitelikteki planıdır. Planın özelliği 3 sahınlı naos u sonuçlandırılan ve yonca yapraklı koro binası olarak nitelendirilen kısımdır.
·Bu düzenlemede yapının sadece doğusunda tek bir apsis yer almaz aksine kuzeyde ve güneyde çapraz sahının kollarında ve yarım yuvarlak apsiste dekorlar tekrarlanır.( burada merkezi anlayış şeması vardır.) Böylece planda yonca yaprağına benzer bir şema elde edilir. Yarım yuvarlak bu 3 apsis ortak dehliz ile bir birine bağlanmıştır. Bu uygulamada merkez kares ile bütünleşen merkezi bir kompozisyon ortaya çıkarmıştır. Dehlizler aynı zamanda yan sahınların ileri doğru ana apsis e kadar uzanmasını sağlarlar bu planda çapraz sahın koronun bir bölümü olarak gelişmiş ve apsis in bir unsuru haline gelmiştir.
·Bazı araştırmacılar birbirine bağlanmış bu 3 yonca yaprağı formunun varlığını roma mezar yapılarının bir devamı olarak görürken bir kısmı da betlehemde ki kutlu doğum kilisesinin örneğine dayandırır. Delil olarak ta kutsal topraklara yapılan haç ve haçlı seferleri ile bu plan şemasının görülüp avrupaya getirildiği savunulur. Merkez karesi daha sonra ren bölgesinde sıkça görülecek olan tonoz vari kubbe ile örtülüdür. Asıl ibadet alanı yani naos 3 sahınlı ve Bazilikal şemaya sahip olur orta sahın düz bir tavan la kapatılmış olmalıydı. Bugün mevcut olan tonoz örtü geç romanik devirde yapılmıştır.
·Yapının kup başlıklı sütun formları hildesheim St. Michael kilisesiyle karsılaştırılabilir nitelikte kübik ve sert düzenlenmiş olup sadece koro kısmında kullanılmıştır. St. Maria im Kapitol un bati bölümü yani (Westwerk) erken bir yapı örneği olup kare seklinde avlu ile ileri taşınmış ve cephenin köşelerine birer kule yerleştirilmiştir. Yapı bu özelliği ile aynı yerde ki St. Pantaleon kilisesini hatırlatır. Merkez karesinden mahrum olan westwerk ise yapı üzerinde boydan boya kırma çatı altına alınmıştır ancak çatıya alınan westwerk varlığının tüm özelliğini burada korur. Baş rahibe idanın kız kardeşi Tiefanon un essen şehrine yaptırdığı yapı ile benzer olacak sakilde burada da tıpkı Büyük Karl ın aachen saray şapelinde bulunan empore katı aynen kopya edilip tekrarlanmıştır sade duvar düzenlemeleri savaş tahribatına rağmen koro kısmında hala varlığını korumaktadır. Arsa nın meyilli olması nedeniyle doğuda ki koro kısmı bir bodrum kat üzerine inşa edilmiştir bu kısmın duvarları dışarıdan kör kemer dizileri ile şekillendirilmiştir benzer uygulama apsislerin diş yüzeyinde yarım sütünceler ve plastırlarla birlikte tekrarlanır.
·Plan itibari ile serbest büyük mekanın etrafında ki birimlerle kaynaştırılması yapının en karakteristik özelliğidir.
·Yapının diğer önemli özelliği ise çok erken devir de koro önündeki dolana galerilerine sahip olmasıdır.
·Fransa’nın Tourese St. Martin kilisesinden alındığı farz edilen bu uygulama daha sonra alman yada ki Hildesheim Godeaart kilisesi ile birlikte yeniden görülür.
